Kerst met ballen, en....

We hebben het weer achter de rug: Kerstmis. Familiefeest bij uitstek, zeggen ze altijd. Wij dus ook met de hele familie op zondag voor de Kerst uit eten geweest. Alleen Sem was er niet bij. Die was echt nog te klein. Opa Jos en Oma Diny zorgden bij hem thuis die avond goed voor hem. Ook leuk voor Elke en Wouter, zodat die ook nog eens ongestoord gezellig konden mee-eten. Want van Cas heb je totaal geen last. Van geen van de kinderen. Want ze waren weliswaar ontzettend druk, maar niet vervelend. Daarom werd het een gezellig etentje voor 20 personen. Voor mij vis natuurlijk. En niet eten en drinken, totdat je er als het ware bij neervalt. Youri was apetrots op zijn ‘blauwe haar’ en stropdas. Hij wilde graag even poseren. Dat geldt ook voor Cas in zijn kerstoutfit en Robyn. En dan kies ik er alleen nog maar de kleintjes uit. Jammer dat er niet één, maar twee tafels waren gedekt. En dat terwijl we zo graag allemaal één club willen zijn. Het zou prettig zijn geweest als ze dat te voren even hadden laten weten. Dan was er zonder twijfel een oplossing uitgerold. Inge en Bram hadden voor iedereen nog een verrassing in petto, maar daarover vertellen, dat laat ik aan hen over.

Dat was één. Want op kerstavond waren we door Elke en Wouter bij hen thuis uitgenodigd. Ze wilden graag voor beide oma’s en opa’s koken. Nou ik kan zeggen, Het was een feest van genieten en gezelligheid met een heerlijke fles wijn van opa Jos. Dat koken ging Elke prima af. Ze zal zonder twijfel een en ander van Oma José hebben opgestoken. Het smaakte voortreffelijk. Een voorafje voordat Sem naar bed ging. Ik mocht hem weer de fles geven en daarna ging hij rustig slapen. Cas was er uiteraard wel bij. Leuk was ook de speciale kerstboom met daarin – in een kerstbal een foto van Sem en een van Cas. Weer een gezellig avondje. Dat waren er twee op rij. Geen overdaad gelukkig. Dat past ook helemaal niet bij ons. Op eerste Kerstdag zaten José en ik samen aan het ontbijt met het gebruikelijke worstenboordje. Gezellig met kaarsjes aan en de lichtjes van de kerstboom. De hele dag lekker op de bank gehangen en ’s avonds gourmet-met-tweetjes. Dat vindt ik in elk geval het gezelligste. Af en toe tussendoor op tv een van onze opnames gekeken, want die typische, jaarlijks terugkerende kerstprogramma’s zijn aan ons niet besteed. Tweede Kerstdag kwamen Sem en Cas en hun ouders nog even gezellig langs. ’s Avonds sloot sterrenkok José met een verrassingsmenu de kerst feestelijk af.

En dan staat maandagavond de laatste avond van 2018 voor de deur. Het jaar is voorbij gevlogen. Met hoogtepunten, maar ook een inktzwart dieptepunt, toen ons tiende kleinkind overleed. Zoiets vergeet je nooit. Zeker niet als vader, moeder, broers en zus, maar ook bij oma en opa is het in het hart gekrast. We bewaren Juna Elynn in ons hart en onze herinnering en zullen ons tiende kleinkind nooit vergeten, ook al konden we haar maar een klein uurtje zien. Die gebeurtenis blijft als een schaduw over 2018 hangen. 

Als ik weer een weekendbericht schrijf, dan zijn we al in 2019. Kijken wat dat jaar weer  voor ons in petto heeft.

(Bron: familiearchief f.van son, kerst en 2018).

Het zit er weer op.....

Vorige week vrijdag, zaterdag en zondag mochten we met Meike en Ronald en hun gezinnetje een weekendje weg. Naar Drente, naar Borger, het plaatsje met het grootste hunebed en het Hunzedal.

Wat is dat toch fijn om er even een weekendje tussenuit te mogen. In een chalet op een vakantiepark. Eerst wel 228 kilometer rijden, maar ik mocht de auto van Bram lenen, dus kon nog eens een tijd genieten. De scootmobiel rijdt immers maar maximaal 25 kilometer en die kan je tussendoor niet even bijtanken.

Het was een weekend met lekker zon en zondagochtend lag er sneeuw. Zouden we dan toch weer eens een witte Kerst krijgen? Ik denk het niet. Zondagavond was het merendeel van de sneeuw al weer weg.

We gingen er natuurlijk ook even tussenuit. Naar het Nationaal Gevangenismuseum in Veenhuizen. Dat stadje leeft van de opvoedingswereld en het gevangeniswezen. Met huizen met stichtelijke teksten op de gevels Een goed verzorgd museum met veel interactief werk en mooie en volledige informatie. Als je dan bij voorbeeld als kind een paar keer met een stok klopte op de buis, dan vertelde een gevangene hoe je hem kon helpen, of wat hij graag wilde. Anouk kroop op de stoel van de rechter maar Youri wilde liever terug naar zijn ‘oude huis’. Hij nam het zekere voor het onzekere en bleef netjes voor de deur van het Cachot. Naar binnen? Voor geen goud, zo moet hij hebben gedacht. Steeds vroeg hij waar de boeven waren en keek speurend om zich heen. Zijn fantasie kreeg weer de vrije loop. Confronterend was wel dat er meer dan 2000 weeskinderen daar begraven lagen Die werden ook in het dorp opgevoed en dat ging er dus kennelijk niet al te zachtzinnig aan toe. Terug in het chalet moest Oma José uiteraard weer dinosaurussen tekenen in het schetsboek en Youri kleurde ze in. Hij kan prachtig tussen de lijntjes kleuren en ook zijn eigen naam al schrijven.

’s Avonds lekker gourmetten en zondagochtend moest Oma José natuurlijk mee gaan zwemmen. Tot slot ’s middags een paar uurtjes bowlen. Youri juichte bij elke gevallen kegel in zijn beurt. Ik stond er versteld van, dat ik toch nog een tijdje kon meedoen. Jammer dat mijn spieren niet zo soepel meewerkten dat weekend. Vrijdagochtend had ik een test gedaan bij de fysio. De zorgverzekeraar wil dat en daarnaast van de fysio een uitgebreid rapport. Ik vind dat ik eigenlijk best al veel te veel zorgpremie betaal, naast die medicijnen die ik zelf moet betalen en het eigen risico dat eind februari al weer op is. Ik heb niet gevraagd om een chronische aandoening en heb zeker ook niet zo geleefd, dat ik die over me zou hebben afgeroepen. Ik kan me daar best over opwinden. Niet dat het helpt, maar toch.

Maar ik kijk wel terug op een gezellig weekendje uit. Zondagavond weer op weg naar huis. Eenmaal thuis was ook Kroky, onze kat weer blij dat we er waren. Buurvrouw Corry had voor het kattenvoer gezorgd en de lampen van het aquarium aan en uit gedaan. Fijn toch als je goede buren hebt! Cas was woensdag een beetje ziekjes en Sem wil ook liever zijn verkoudheid kwijt. Gisteren sloten we de week af met een dagje zorgen voor Robyn. Ze kakelde weer de hele dag maar was erg lief. Pannenkoeken eten dus en papa Pieter bleef zelfs mee eten.  gezellig! Wat was Robyn mooi in haar kerstgalajurk voor school....

En nu op naar de kerst en oud en nieuw.  Morgen gaan we met het hele gezin uit eten en op kerstavond op uitnodiging van Elke en Wouter samen gezellig bij hun thuis met opa Jos en Oma Diny een etentje. Ik heb er nu allemaal al zin in...... Volgende week misschien weer iets over mijn andere hobby. Ik heb van een achterneef Rien van Son een paar leuke oude familiefoto’s gekregen. Jammer dat ik er niet zoveel heb van de generatie van mijn opa en diens vader. Er werd kennelijk niet veel gefotografeerd in onze familie.

(Bron: familiearchief f.van son: weekend Hunzedal Borger; gevangenismuseum / bowlen).

Over ‘Kleine IJstijd’ en Nederlandse boerka...

De kerstboom staat en ook de glazen potten met verlichte kerstballen staan bij ons weer op de vensterbanken. Het is behaaglijk binnen. Misschien een reden om eens bij de ‘Kleine IJstijd (1570-1700) stil te staan. Die tijd wordt zo genoemd omdat de gemiddelde temperatuur in ons land toen één tot twee graden lager lag dan nu. Dan moet je je bedenken, dat er geen centrale verwarming was en dat het begrip isolatie van huizen nog niet was uitgevonden, laat staan energie-labels. In zo’n tijd kon je een lekkere warme ‘jas’ goed gebruiken. De ‘Huik’ hield je toen warm!

Vanaf de 14e eeuw liepen dames in de Nederlanden geregeld rond in een zogenoemde ‘Huik’. Dat was een lange klokvormige en soms geplooide mouwloze mantel van wollen stof. Anders dan gewone mantels, werd deze huik op het hoofd gedragen. Maar wie een huik zo droeg, zodat je gezicht vrijwel volledig bedekt was, die kwam soms in de problemen. Net als tegenwoordig gold er ook eeuwen geleden in ons land al een verbod op gezichtsbedekkende kleding.

Het kledingstuk ‘Huik’ zie je op veel schilderijen, prenten en tekeningen. Mogelijk is de capevormige mantel vanuit Noord-Afrika en Andalusië naar de Nederlanden overgewaaid, mogelijk al in de tijd van de kruistochten. Meestal hing die mantel tot op je voeten en hij was gemaakt van donkere lakense stof (geschoren wol). Eigenlijk was de huik een hoofddeksel, omdat de mantel vastzat aan een hoedje. Volgens Historiek.net, waar ik deze interessante informatie aantrof, wordt er wel eens gesuggereerd dat de huik in onze streken vooral populair werd, dankzij de ‘Kleine IJstijd’. Dan was die mantel natuurlijk prima voor als het buiten koud en guur was. Je kon je immers vrijwel helemaal in de mantel verschuilen en was dan goed beschermd tegen weer en wind. In de nieuwsbrief van Historiek.net, (waarop je je gewoon kunt abonneren!), werd de Huik voor vrouwen, volgens historisch kleermaker Geeske Kruseman van Museum Het Leids Wevershuis, ook een symbool van degelijkheid. Je droeg een Huik bij voorbeeld als je naar de Markt, kerk of een begrafenis ging. Soms werd een ronde hoed bovenop de huik gedragen. Naast een zwaar Hollandse model, bestond er –uiteraard- een wat meer modieuze Brabantse versie. Deze had een geplooide sluier en een hoedje met een pluim uit fluweel. Maar al in de 15^e en 16^e eeuw was het dragen van een huik soms verboden. Zo vind je in het stadsarchief van Amsterdam een besluit van de vroedschap van 18 november 1572. Die verbiedt mensen om zonder toestemming ‘buiten de verste palen’ op het bevroren IJ te komen. Ook werd vrouwen verboden om met ‘bedeckts hoofts’ de stad te verlaten; omdat het identificatie moeilijker zou maken. Droegen zij toch een hoofdbedekking, zoals een huik, dan werd die gewoon in beslag genomen. In 1564 was ook al eens een hoofddekselverbod naar aanleiding van een inbraakgolf. Inbrekers verborgen dan hun gezicht snel achter capuchon, hoofddeksel of huik, zodra ze een waker hoorden aankomen.

Niet enkel vrouwen uit de gewone burgerij droegen de Huik. Tot de 17^e eeuw deden ook mannen dat geregeld. Vrouwen bleven de mantel nog tot zeker tot in het midden van de 1^e eeuw gebruiken. De rouwmantel, die lijkt op een boerka van nu (het gezicht is bijna helemaal bedekt). Hij bleef op de Waddeneilanden tot ver in de 19^e eeuw in gebruik. Vrouwen die net weduwe geworden waren, trokken op de eilanden vaak een lange zwarte huik aan en gingen vervolgens het dorp rond om vrienden en kennissen op de hoogte te brengen van het overlijden van hun echtgenoot.

Wat is geschiedenis toch een leuk vak hé!

(Bron: Historiek.net: https://historiek.net/de-huik-de-nederlandse-boerka/86786/, familiearchief f.van son: Kerst 2018).